Hyper-V Failover Cluster – Kurulum Öncesi Hazırlık – Part 1

Hyper-V sanallaştırma platformları üzerinde sanal makineler çalıştırarak konsolidasyon sağlayabiliyoruz. Bu ortamı tek bir sunucu üzerinde çalıştırma genellikle ilk ercih edilen sanallaştırma kullanım şeklidir. Bu kullanım şeklinde sanal makineler genellikle aynı fiziksel sunucu üzerinde ki disklerde ya da network üzerinden bağlanılmış iSCSI ortamlarında tutulmaktadır. Disklerin RAID yapılandırması bu noktada oldukça önem arz etmektedir. RAID yapılandırmasında genellikle boş disk alanının miktarı göz önüne alınarak RAID 5 kullanılır. Ancak RAID5 yapısının minimum üç diskle yapıldığını düşündüğümüzde parite diski olarak tek disk kullanılmaktadır. Dolayısıyla aynı anda ya da yakın zamanlarda bir ya da iki disk üzerinde oluşabilecek hata sonucu veri kaybı da dahil olmak üzere oldukça sıkıntı yaşanabilmektedir. Disk hatası dışında Hyper-V suncusunda oluşabilecek fiziksel bir problem sonucuda sanal makineler çalışmayacağından hata giderilene ya da sanal makineler oluşturulan başka bir Hyper-V sunucusu üzerine taşınana kadar oluşacak hizmet kesintisi de sıkıntılara neden olabilecektir.

Bu tip senaryolardan kurtulabilmemiz için Hyper-V sunucularımızı kesintisiz hizmet (failover clustering) verecek şekilde yapılandırmamız güzel bir başlangıç olacaktır. Bu makalemde sizlere Hyper-V sunucularını Failover Cluster kullanacak şekilde yapılandırılması için gerekli olan hazırlıklar ve kurulum için test yapılmasını anlatmaya çalışacağım.

Hyper-V sunucuları arasında Failover Cluster yapısı Windows Server 2008 işletim sistemi ile birlikte kullanılmaya başlandı. Bu sürümde sanal makinelerin herbirisi kendi LUN ları üzerinde durmalıydılar ancak Windows Server 2008 R2 ile birlikte gelen CSV (Cluster Shared Volume) özelliği sayesinde tüm sanal makieleri yanı LUN içerisinde bulundurabileceğimiz gibi cluster yapısına dahil olan tüm Hyper-V sunucuları bu disk alanını aynı anda görüp yazabiliyorlar. Bu sayede 16 Hyper-V sunucusu bu yapı içerisinde desteklenmektedir. Cluster yapısına dahil olan 16 Hyper-V sunucusu üzerinde aynı anda en fazla 1000 adet sanal makine desteklenmektedir. Örneğin yapının en basit haliyle 4 node oluşturacak şekilde ki yapısı aşağıda ki gibi gözükecektir.

NOT: Hyper-V ortamının clustered yapıda çalıştırılabilmesi için ortamda tüm sunucuların ulaşabildiği ortak bir depolama alanına ihtiyaç duyulmaktadır.

NOT: Hyper-V ortamınını clustered yapıda çalıştırılabilmesi için tüm Hyper-V sunucularının çalıştırdığı işletim sistemlerinin Windows Server 2008 R2 Enterprise ya da Windows Server 2008 R2 Datacenter sürümlerinden birisi olmalıdır. Windows Server 2008 R2 Standard sürümünde failover clustering özelliği desteklenmemektedir.

Hyper-V sunucularını yedeklilik ortamına dahil etmeden önce yapılması gereken bazı ön hazırlıklar bulunmaktadır. Tavsiye edilen ön hazırlıkları aşağıda konu başlıkları ve maddeler halinde bulabilirsiniz.

Network

• Hyper-V sunucularının yönetimi (Management Network) için ayrı bir fiziksel ağ kartının ayrılması hem ağ performansını hemde güvenliği olumlu yönde etkileyecektir.
• Eğer iSCSI yöntemiyle deploma alanında ki ortak disklerin kullanılması sağlanacak ise bu bağlantı içinde ayrı bir ağ kartının (minimum 1 Gbit lik bir bağlantı) kullanılması performansı doğrudan etkileyecektir.
• Sanal makinelerin kullanacağı ağ kartının da ayrı olması sayesinde peformans olumlu olarak etkilenecektir. Eğer yoğun ağ kullanımını gerektiren Terminal Server gibi sanal makineler kullanılacak ise ihtiyaç halinde bu sanal makineler için farklı bir fiziksel network kartı atanabilir.
• Eğer Hyper-V sunucuları üzerinde çalışacak sanal makinelerden dış dünyaya web sayfası şeklinde bir yayın yapılacak ise bu iş için ayrı bir ağ kartının ayrılması güvenlik için gerekli olacaktır.
• Sanal makinelerin kullanacağı Virtual Network lerin isimlendirmesinin cluster ortamına dahil olan tüm Hyper-V sunucularında birebir aynı olmasına çok dikkat edilmelidir. Aksi takdirde Quick ya da Live Migration sonrasında sanal makineler başlatılamayacaktır.
• Eğer Live Migration sırasında taşınacak olan sanal makineler yoğun ram kullanımında iseler Live Migration için kullanılmak üzere ayrı bir network kartı düşünülebilir ancak gereklilik değildir.
• Teaming kullanılacak ise yapılandırması donanımı sağlayan ilgili firmanın tarif ettiği şekilde yapılmalıdır. Teaming yapısına Microsoft tarafından destek verilmediği unutulmamalıdır. Hyper-V v3 ile birlikte doğal teaming desteği gelecektir.
• Cluster ortamı kurulumuna başlanmadan önce yapıya dahil olacak tüm sunucuların statik ip lerinin ve cluster ip sinin belirlenmiş olması kurulumu hızlandıracak ve sonrasında ki yönetim işlemlerini de oldukça kolaylaştıracaktır.
• Cluster ortamına dahil olan sunucuların birbirlerini kontrol etmelerini sağlayan Heart Beat sistemi için herbir sunucu üzerinde ayrı subnette birbirleriyle haberleşmesi sağlanacak şekilde ayrı bir network kartı kullanılması faydalı olacaktır. Farklı fiziksel bir kartın kullanılması zorunluluk değildir ancak yapının sağlıklı çalışabilmesi için önemli bir ayrıntıdır. Eğer tek network kartı kullanıcak ise Validate Cluster testinde bu konuda uyarı verilecektir ancak bu yapı kurulumu engellemeyecektir.

Storage

• Depolama için kullanılacak cihazın yapılandırılmasına dikkat edilmelidir.
• Performans alınabilmesi anlamında hızlı disklerin (10.000 ya da 15.000 rpm SAS diskler gibi) tercih edilmesi faydalı olacaktır.
• Tüm sanal makinelerin aynı disk yapısı üzerinde bulunacağı düşünüldüğünde yedeklilik ve performans açısından RAID 10 mimarisinin tercih edilmesi tavsiye edilmektedir.
• RAID 10 yapısı kurulurken eğer mümkün ise storage üzerinde ki Enclosure yapısınında yedekliliği göz önünde bulundurulmalıdır.
• Tüm sanal makinelerin aynı LUN üzerinde çalışmamasına dikkat edilmelidir. Aynı LUN içerisinde çalışan sanal makine sayısının artması toplam okuma / yazma performansını olumsuz olarak etkileyeceğinden sanal makine sayısına göre birden fazla LUN planlanabilir.

Sunucular

• Sunucuların işletim sistemlerinin kurulacağı disk yapısının RAID 1 ortamında bulunması disk yedekliliğini sağlayacağından tavsiye edilmektedir.
• Cluster ortamına dahil olacak tüm sunucuların işletim sistemi güncellemelerinin tam ve aynı seviyede olmasına dikkat edilmelidir. Eğer farklılık var ise Valide Cluster işlemi bu konuda uyarı verecektir ancak bu durum cluster kurulumuna engel teşkil etmeyecektir.
• Cluster ortamına dahil olacak olan sunucularının isimlendirmelerinin belirli bir standard da yapılması yönetim işlemlerinde kolaylık sağlayacaktır. Örneğin dört node lu bir yapıda sunucu isimlerinin HVN1, HVN2, HVN3 ve HVN4 olması gibi.
• Cluster ortamının kurulumuna başlanmadan önce cluster isimlendirmesinin de belirlenmesi faydalı olacaktır.

Yukarıda ki genel yapılandırma bilgilerini verdikten sonra test ortamımızın kurulumuna başlayabiliriz. Yapımızda tek ağ kartı kullanacağımızı ve depolama birimi olarak Microsoft iSCSI Software Target uygulamasını kullanacağız.

Öncelikle Hyper-V sunucularımızın (MHCLABSHVN1 ve MHCLABSHVN2) ortak olarak görecekleri diskleri hazırlamalıyız. Cluster yapısı için başlangıçta aşağıda ki disk yapısının bulunması yeterli olacaktır.

• Quorum: 1 Gb büyüklüğünde bir disk alanı yeterli olacaktır.
• Sanal Makine Diski: Sanal makinelerin dosyalarının tutulacağı disk alanı olacaktır. İhtiyaca göre belirlenebilir. Bu kurulum örneğinizde 100 Gb lık bir disk alanı kullanıyor olacağız.

Bu ortamın kurulumu için Microsoft iSCSI Software Target uygulamasını kullanarak sanal makinelerin tutulacağı disk olarak 100 Gb lık bir vhd ve Quorum Disk olarak ise 1 Gb lık bir vhd oluşturup her iki Hyper-V sunucumuza ekliyoruz.

Oluşturmuş olduğumuz diskler Hyper-V sunucularımız üzerinde Server Manager–> Storage–> Disk Management yolunu izleyerek geldiğimizde aşağıda ki şekilde görülecektir.

Bu aşamadan itibaren yapılacakları maddeler halinde yazmaya çalıştım.

• Disk4 olarak gözüken 100 Gb boyutunda ki diske sağ tıklayarak öncelikle Online seçeneğini seçerek etkin hale getirelim.
• Online durumuna geldikten sonra “Not Initialized” ifadesi görülecektir. Yine diske sağ tıklayarak Initialize Disk seçeneğini seçerek karşımıza çıkan Initialize Disk ekranında OK diyerek diski etkinleştirmiş olalım.
• Artık diski biçimlendirebiliriz. MHCLABSHVN1 sunucusu üzerinde Diske sağ tıklayıp New Simple Volume seçeneğini kullanarak diskimizi biçimlendirelim. Diskimize sırada olan harflerden birisi verilecektir. Biz bu harflendirme yerine örneği sanal makinelerin duracağı disk alanı için V, cluster yapısının Quorum diski için Q ya da Witness disk anlamında W gibi disk harfi belirleyebiliriz. Yapılandırma sonrası sunucu üzerinde ki yapılandırma aşağıda ki şekilde görülecektir.
  
• İlk sunucu üzerinde ilgili ayarları tamamlanmasının ardından Disk 1 ve Disk 2 isimli diskleri MHCLABSHVN1 sunucusu üzerinde tekrar offline durumuna getirelim. Böylece aynı diskleri cluster ın diğer bacağını oluşturacak olan MHCLABSHVN2 sunucusunda da tanımlayabileceğiz.
• MHCLABSHVN2 sunucusu üzerinde Disk Management konsoluna geldiğimizde diskler Offline olarak gözükecektir. Bu diskleri Online durumuna geçirdiğimizde ise diskler formatlı olduğundan sistem otomatik olarak bunlara birer harf atayarak kullanılabilir duruma getirecektir.
• Bu kısımda önemli olan ilk sunucu üzerinde kullanılan harflendirme yapısının aynen burada da uygulanmasıdır. Aynı harflendirme yapısını MHCLABSHVN2 sunucusu üzerinde de uyguladıktan sonra diskleri tekrar offline durumuna geçirip MHCLABSHVN1 sunucusu üzerine geçirebiliriz.
• Disklerin ayarlanmasının ardından her iki Hyper-V sunucusu üzerine Failover Clustering özelliğinin yüklenmesi gerekmektedir. Her iki sunucuya da Server Manager–> Add Features seçeneği ile karşımıza gelen Add Features Wizard penceresinde Failover Clustering seçeneğini işaretleyip Next ile ilerleyerek kurulumu tamamlayabiliriz. Kurulumun ardından işletim sistemi güncellemelerini kontrol etmek faydalı olacaktır.

Failover Clustering özelliği eklendiğinde Failover Cluster Manager konsolu kullanılabilir duruma gelecektir. İlgili konsola Server Manager–> Features–> Failover Cluster Manager yolu izlemerek ulaşılabileceği gibi Start–> Administrative Tools–> Failover Cluster Manager yolu ile de ulaşılabilir. Konsol ilk çalıştırıldığında aşağıda ki ekran görüntüsü ile karşılaşılır.

Bu konsolda önemli olan üç seçeneğe değinmek faydalı olacaktır.

• Validate a Configuration: Halihazırda çalışan ya da çeşitli problemler ile karşılaşılan cluster yapısının kontrol edilmesi testler uygulanarak sağlanabilir. Böylece ortaya çıkan rapor sonucunda problemin çözümü sağlanabilir.
• Create a Cluster: Sıfırdan bir cluster yapısının kurulması sağlanabilir.
• Manage a Cluster: Halihazırda çalışan bir cluster yapısının yönetimi bu seçenek sayesinde Failover Cluster Manager konsolu içerisinden yapılabilir.

Hyper-V Cluster kurulumuna başlamadan önce Validate a Configuration seçeneği ile cluster için hazırlanmış olan yapıyı test edebiliriz. Bu amaçla Validate a Configuration seçeneği ile işleme başladığımızda karşılama ekranını geçtiğimizde bizden yapı için hazırlanmış olan sunucuların isimlerinin istendiği ekran karşımıza gelecektir. Bu bölüme Hyper-V sunucularının isimlerini girerek belirliyoruz.

Next diyerek ilerlediğimizde karşımıza çalıştırılacak testlerin belirlenebileceği ekran gelecektir. Burada yeni kurulacak olan cluster yapısını test edeceğimizden Run all tests (recommended) seçeneğini seçip next ile devam ediyoruz. Onaylama ekranında test sırasında yapılacak işlemlerin ekranını da Next diyerek geçip testi başlatabiliriz.

Testin tamamlanmasının ardından rapor bölümü karşımıza gelecektir. Bu bölümde ise eğer karşılaşılan bir hata (error) ya da uyarı (warning) var ise bunları görebilir ve tavsiye edilen yöntemler ile bu hata ya da uyarılar da ortadan kaldırılarak hatasız şekilde kuruluma geçilebilir.

NOT: Tavsiye olarak bu bölümde herhangi bir hata ya da uyarı dahi kalmamasına yüksek özen gösterilmelidir. Böylece ileride karşılaşılabilecek potansiyel sorunların pekçoğunun önüne kurulum hazırlığı aşamasında geçilmiş olacaktır.

Bu makalemde sizlere Hyper-V sunucularını Failover Cluster kullanacak şekilde yapılandırılması için gerekli olan hazırlıklar ve kurulum için test yapılmasını anlatmaya çalıştım.

Faydalı olması dileğimle…

M. Hakan CAN